Het klimaat onder de boeren

Melkveehouder Patrick Witte runt een bedrijf in NordrheinWestfalen met 120 koeien. Hij gaat ervan uit dat het bedrijf zich in de toekomst zal moeten openstellen voor nieuwe activiteiten. “Onze laatste grote aankoop was een voerrobot. Dit was belangrijk omdat de voermengwagen moest worden vervangen en we simpelweg de arbeidsprocessen wilden optimaliseren. De slimme assistent zorgt er nu voor dat de dieren veel kleine voermengsels per dag krijgen en dit zorgt voor meer rust in de stal. Bovendien geeft het ons meer exibiliteit in het dagelijks leven, omdat we de voorraadbunkers één of twee keer per dag vullen, aankelijk van het weer. Wij runnen de boerderij met het hele gezin en, om eerlijk te zijn, zien we de toekomst met gemengde gevoelens tegemoet. Wij zouden graag zien dat de eisen van politiek, handel en verwerkers in Duitsland op een verstandige manier gehonoreerd worden – en ook gelden voor iedereen die zijn goederen naar Duitsland wil exporteren. Tegelijkertijd staat ons bedrijf voor een enorme economische uitdaging, aangezien het melkgeld niet opweegt tegen de hoge uitgaven voor krachtvoer en aanvullend voer. Maar we beschouwen onszelf als een sterke familie die deze prachtige boerderij wil doorgeven aan de volgende generaties. De melkveehouderij moet zich openstellen voor nieuwe activiteiten, en daar zijn moedige stappen voor nodig.”

Melkveehouder Henning Lefert zorgt voor 120 koeien op zijn boerderij in Nordrhein-Westfalen. Hoge pachtprijzen en de regelgeving – de melkveehouder kijkt bezorgd naar de kostenontwikkeling in de landbouw. “Onze twee melkrobots zijn een belangrijke investering. We kunnen de dag nu veel vrijer indelen en zijn niet meer aankelijk van vaste melktijden. Dit geeft ons als gezin meer kwaliteit van leven. Toen we de robots kochten, hebben we ook de binnenplaats laten bestraten. Nu ziet het er allemaal heel strak uit. Of ik vandaag die kosten opnieuw zou maken, kan ik niet zeggen. Grote sprongen zijn voor ons op dit moment niet mogelijk. Ik doe elke dag een schietgebedje dat er geen machine stukgaat of een hoge rekening in de brievenbus zit. De pachtprijzen bemoeilijken de bedrijfsvoering. Als ik destijds alles had verpacht en was gaan werken voor een baas, zou ik nu meer geld hebben. Ik neem een sportief standpunt in als het gaat om de regelgeving voor het bedrijf – al met al is het een uitdaging die je moet aangaan. Als ik alles te lang laat verslo­en, moet ik het werk later inhalen. Ik denk graag concepten uit terwijl ik de stal schoonmaak.”

De broers Luuk en Stijn Fox uit Lattrop, Nederland, worden de vijfde generatie melkveehouders op het familiebedrijf. De 19-jarige en de 17-jarige zijn optimistisch over de toekomst van het bedrijf, ondanks de vele uitdagingen. “We willen de dierenarts hier zo weinig mogelijk zien – de gezondheid van onze 105 Holstein Friesians is heel belangrijk voor ons. Daarom hebben wij een weide achter de stal waar koeien die voor het eerst gekalfd hebben, vrij kunnen rondlopen. Zo wennen de dieren aan de frisse lucht. De koeien krijgen voer dat vrij is van gentechnologie. We gebruiken ook nieuw strooisel in de ligboxen om de gezondheid van de klauwen te verbeteren. Dit is een mengsel van stro, kalk en water. Met zonnepanelen op het dak vergroten we de duurzaamheid van ons bedrijf. Eigenlijk is het voor ons beiden vrij duidelijk dat we de boerderij willen overnemen. Maar er is nog een punt van onzekerheid: de reden is het aangrenzende Natura 2000-gebied vande EU, dat bescherming biedt aan bedreigde planten- en diersoorten. Dit natuurgebied moet worden uitgebreid en zou ons daarmee de mogelijkheid ontnemen om ons bedrijf uit te breiden. Dit zou verdere investeringen, zoals een emissiearme vloer, kunnen bemoeilijken omdat de bank zich daar dan tegen zou verzetten: vanuit hun oogpunt zou het bedrijf aan waarde hebben ingeboet. Volgend jaar weten we meer. We willen absoluut boer blijven. Daarom zijn we gaan studeren aan de Aeres Hogeschool in Dronten. Na het afstuderen, zien we wel verder.”

De Nederlanders gebruiken een speciaal systeem om dierenwelzijn van koeien te meten.Het melkveebedrijf van Hein Verhoef in de provincie Gelderland behaalt topresultaten in de jongveeopfok. “Onze boerderij bestaat uit in twee delen: op de ene locatie leven onze koeien – op de andere worden de kalveren grootgebracht vanaf de leeftijd van zes maanden. Na de geboorte worden de kleintjes eerst in iglo’s in de openlucht ondergebracht en dus niet in de jongveestal. Ook al lijkt dit niet praktisch, toch heeft het een groot voordeel: het risico van ziekteoverdracht neemt af wanneer de leeftijdsgroepen gescheiden zijn. Na diverse tussenstations vindt na zes maanden de overgang naar de nieuwe locatie plaats. Op die manier wennen de jonge dieren aan elkaar en krijgen ze hetzelfde voedsel. Dit bevordert een gelijkmatige groeisnelheid en daardoor variëren ze niet zo sterk in grootte. Na twee jaar komen de koeien terug. Ook het vroegtijdige en gedoseerde gebruik van biest, de extreem voedzame eerste melk van de moederdieren, draagt bij aan het welzijn van de dieren. In de tankruimte hebben we een whiteboard geïnstalleerd dat ons onder andere informatie geeft over de voedertijden en -hoeveelheden van de kalveren. De zorg loont de moeite – voor mijn bedrijf in ieder geval: de kalveren groeien bovengemiddeld en het uitvalpercentage is laag. En in het KoeKompas scoren we 4,5 van de 5 te behalen punten, als het gaat om de beoordeling van de jongveeopfok. Dit omvat voeding, huisvesting, dierenwelzijn en kalveren. Alles moet schoon zijn en de gezondheid van de dieren is het allerbelangrijkste.”

De boerderij van Hermann Birkenhake in Nordrhein-Westfalen is al meer dan 500 jaar in de familie. Het bedrijf telt 230 koeien. De melkveehouder is gefrustreerd vanwege alle voorschriften voor de landbouw. “Het welzijn van onze koeien ligt ons na aan het hart. Wij hebben de stallen de laatste jaren enorm

uitgebreid, onder meer met potstallen met stroboxen, ventilatoren en uitloopboxen. Ook werden een nieuwe kalverstal en een sleufsilo gebouwd. Je kunt alleen goede prestaties van een koe eisen als je haar optimale omstandigheden biedt. We worden overspoeld met voortdurend nieuwe voorschriften van politiek, handel en samenleving. Wij melkveehouders kunnen ons dit economisch niet langer veroorloven. Onvoldoende melkgeld in de afgelopen jaren maakt de situatie zeer problematisch. Op dit moment verdient de melkveehouder het minst van de hele waardeketen. Als we de hogere melkprijzen niet blijvend verankeren, zullen veel melkveebedrijven nog sneller het loodje leggen. Elke cent gaat naar de continuiteit van het familiebedrijf. We vechten voor onze toekomst.”