Naar boven

31.03.2022

“Meer planningsveiligheid en zelfbeschikking”

Een interview met prof.dr. Holger D. Thiele over de mogelijkheden, achtergrond en ontwikkelingen van vaste prijs modellen zoals Fixed Price van DMK.

DMK werkt al 1,5 jaar met Fixed Price, een vaste-prijsmodel, w model, waarbij DMK-melkveehouders een deel van hun maandelijkse melkvolume kunnen aanbieden tegen vaste prijzen. Dit is een aanbod dat momenteel verder wordt ontwikkeld met het oog op de invoering ervan bij de coöperatie-collega’s van DOC Kaas U.A. in Nederland. Een belangrijke partner hierbij is prof.dr. Holger D. Thiele van de Fachhochschule Kiel. Hij is hoogleraar landbouweconomie en hoofd van het ife-instituut, dat met de maandelijkse berekening van de ife-beursmelkwaarde (ook bekend als de Kieler Börsenmilchwert) de basis levert voor de vaststelling van de aangeboden vaste prijzen. Bovendien ontwikkelde hij de grondgedachte voor het vaste-prijsmodel voor melk. DMK sprak begin maart met hem over de huidige marktsituatie en welke rol vaste-prijsmodellen daarin kunnen spelen, hoe de aangeboden prijzen worden berekend en hoe in andere landen met deze modellen wordt gewerkt.

DMK: Terwijl goederentermijnbeurzen of hedging-transacties al sinds het begin van de beurs bestaan, is de handel in melk nog betrekkelijk jong en voor veel melkveehouders onbekend terrein. Wat zijn de voordelen van deelname aan vaste-prijsmodellen zoals Fixed Price voor de bedrijven in vergelijking met zelf handelen op de beurs?

 

Prof.dr. Thiele: Melkveehouders die zelf melk op de beurs willen verhandelen, moeten enerzijds intensief met de complexe materie vertrouwd raken en anderzijds voor de nodige liquiditeit zorgen. Dit zijn hindernissen die het voor melkveehouders moeilijk maken om rechtstreeks aan de markt deel te nemen. Bovendien is er momenteel geen mogelijkheid voor melkveehouders in Duitsland om de benodigde handelsrekening te openen voor hun eigen prijsdekkingstransacties op de beurs. Vaste-prijsmodellen via de zuivelfabriek bieden hier uitkomst en maken deelname zonder deze extra lasten en beperkingen mogelijk.

De melkveehouder kan dus zelf aan de markt deelnemen en beslissen tegen welke prijzen hij zijn melk aanbiedt. Welke kansen biedt dat?

 

Prof.dr. Thiele: Dankzij de bindende, vaste prijzen voor het afgedekte melkvolume op toekomstige leveringstermijnen krijgen de bedrijven aanzienlijk meer planningszekerheid. Ze garanderen de melkveehouders geen maximumprijzen, maar bieden hun de mogelijkheid om perioden met bodemprijzen te compenseren. Bovendien verbetert de deelname aan vaste-prijsmodellen de rating van de bedrijven door de banken en daardoor de kans op betere ­nancieringsvoorwaarden.

Op dit moment maken we een fase van piekprijzen mee, de melkprijzen stijgen al enkele maanden gestaag.* Heeft deelname aan vaste- prijsmodellen dan toch zin?

 

Prof.dr. Thiele: Hoe hoger de prijzen worden, des te waarschijnlijker is het ook dat er een andere tijd komt en de prijzen weer zullen dalen. Deelname aan een vaste-prijsmodel zoals Fixed Price kan dus zinvol zijn, omdat niemand weet wanneer dit omslagpunt komt en de deelnemers zich dan van passende prijzen hebben verzekerd. In principe is deelname aan vaste-prijsmodellen zinvol voor alle melkveehouders die meer planningszekerheid willen en tot op zekere hoogte zelf willen bepalen tegen welke prijzen ze hun melk op de markt brengen. Daartoe moet ze zich echter verdiepen in de bedrijfskosten en een eigen hedgingstrategie ontwikkelen: als de eigen totale kostprijs per kilogram melk lager ligt dan de vaste prijs die kan worden afgedekt, kan de melkveehouder deze positieve marges veiligstellen. Voor wie die inspanning schuwt of als enige doel heeft de hoogste prijzen te behalen, is dit instrument niet aan te bevelen. Maar ook niet-gebruikers van het afdekken van prijsrisico’s kunnen baat hebben bij het instrument doordat ze doorlopend prijzen en prijsverwachtingen voor de toekomst kunnen a…ezen.

De prijzen die in Fixed Price worden aangeboden, komen niet overeen met de melkwaarde op de beurs, maar zijn lager. Waarom is dat?

 

Prof. dr. Thiele: : De ife-beursmelkwaarde is een toekomstige waarde voor melk en de basis voor de berekening van de vaste prijzen die worden aangeboden aan deelnemers in het kader van vaste-prijsmodellen. Ze geeft aan welke melkprijs idealiter voor de komende maanden kan worden verwacht op basis van de prijzen voor boter en magere melkpoeder op de goederentermijnbeurzen. Ze omvat dus alleen de prijsverwachtingen voor de twee basisproducten, magere melkpoeder en boter, zonder rekening te houden met andere, mogelijk lagere prijzen voor bijv. consumptiemelk en kaas, of met afwijkende contractlooptijden. De beursmelkwaarde weerspiegelt de prijsverwachting en de benutting van de marktdeelnemers op dat moment en kan dagelijks veranderen, wanneer ook de prijsverwachtingen veranderen. Het gaat om een totale benutting, terwijl de door de zuivelfabrieken aangeboden vaste prijzen ook risicokortingen omvatten De beursmelkwaarde geldt voor standaardmelk met 4,0% vet en 3,4% eiwit, af bedrijf van de melkveehouder zonder btw. Dit betekent dat al rekening is gehouden met de gemiddelde registratiekosten van de melkveehouder tot de zuivelfabriek. Bovendien omvat de beursmelkwaarde reeds de toeslagen die nog aan de vaste prijs worden toegevoegd, zoals de kwantumtoeslag. Daarnaast verschilt de gemiddelde ontwikkeling van de beursmelkwaarden van die van een zuivelbedrijf. Om voor de leden van een zuivelfabriek bruikbaar te zijn ter afdekking, moet de beursmelkwaarde worden gecorrigeerd voor dit zogenaamde basisrisico. Verder moet de beursmelkwaarde bij gebruik van de beurs worden aangepast met de systeemkosten voor de termijnhandel en de bank. Het resultaat is dat de aangeboden vaste prijs, inclusief de door het systeem voorgeschreven inhoudingen, lager is dan de beursmelkwaarde en dat de deelnemende melkveehouders nog steeds hun gebruikelijke individuele toeslagen ontvangen bij de afrekening van het melkgeld voor de betrefende maand.

Hoe ziet het eruit in de internationale omgeving? Welke rol spelen vaste-prijsmodellen op andere markten?

 

Prof.dr. Thiele: Uit de Verenigde Staten weten we dat beursgebaseerde vaste- prijsmodellen al lang een gangbaar risicomanagementtool zijn op de zuivelmarkt. In Duitsland zijn er momenteel ten minste tien zuivelfabrieken die beursgebaseerde vaste-prijsmodellen toepassen of zullen gaan toepassen. DMK was een van de eersten die deze aanbiedingen beschikbaar stelde voor zijn eigen melkveebedrijven. Er is in Europa, bijvoorbeeld in Frankrijk, België, Nederland en Polen, een grote vraag naar vergelijkbare vaste-prijsmodellen als het model dat door DMK wordt toegepast. We zien een sterk toenemende belangstelling voor deze vaste-prijsmodellen in heel Europa en gaan ervan uit dat ze wanneer de melkprijzen blijven schommelen, ook voor de melkleveranciers in de ons omringende landen een steeds belangrijker aanbod zullen worden.

 

 

*Het interview vond begin maart 2022 plaats.

Meer artikelen

Meer nieuws op het gebied van producten & innovaties